Steeds meer nieuwe soorten voeding, ook wel bekend als “Novel foods”, vinden hun weg naar onze tafel. Novel foods zijn nieuwe voedingsmiddelen en ingrediënten die niet in significante mate werden geconsumeerd in de Europese Unie vóór mei 1997. De voornaamste drijfveer achter deze trend is de zoektocht naar alternatieve eiwitbronnen, waaronder plantaardige alternatieven (eendenkroos, chiazaad), mycoproteïne (proteïne van schimmel, gist of zwam), insecten (sprinkhanen, meelwormen) en algen (Spirulina, Chlorella, zeewier) (1).
Vooraleer een Novel food op de markt wordt gebracht, moet men de risico’s van allergeniciteit beoordelen, waaronder het risico op sensibilisatie en het risico voor de bestaande allergische populatie. Dit laatste punt vormt vaak een uitdaging voor voedselproducten, aangezien huidige methoden om allergeniciteit te beoordelen onvoldoende voorspellend en niet gevalideerd zijn (1). Het Allergenicity Prediction Toolbox for Novel foods (ALLPreT) project, opgestart in 2023, beoogt daarom voorspellende methoden voor allergeniciteit te ontwikkelen die wetenschappelijk onderbouwd, gevalideerd en gemakkelijk toepasbaar zijn voor de industrie en voedselveiligheidsautoriteiten (2). Maar wat met de allergeniciteit van Novel foods die reeds beschikbaar zijn op de markt?
- Chiazaad: Sommige patiënten met een chiazaad allergie blijken ook overgevoelig (= co-sensitisatie) te zijn voor sesam, maar meer onderzoek is nodig (3).
- Eendenkroos extract (Lemna): Er zijn geen allergische reacties of kruisallergieën beschreven voor Lemna minor of Lemna gibba (4).
- Mycoproteïne: Quorn mycoproteïne kan allergische reacties veroorzaken bij schimmelgevoelige of allergische patiënten, maar meer onderzoek is nodig (5,6).
- Insecten: Mensen die allergisch zijn voor schaal-en schelpdieren of huisstofmijt kunnen allergisch reageren op insecten. Dit vermits eetbare insectensoorten zoals meelwormen en sprinkhanen tropomyosine-eiwitten en arginine kinase bevatten die kruisreageren met die van schaaldieren en huisstofmijt (1,7).
- Algen:
- Microalgen: Spirulina of Chlorella allergie komt weinig voor (9 casussen), maar wordt meestal geassocieerd met ernstige anafylaxie. Tot op heden is er geen cross-reactiviteit vastgesteld met andere voedingsmiddelen (8,9).
- Macroalgen: Zeewier kan gecontamineerd zijn met schaal-en schelpdieren of vis. Hierdoor lopen patiënten met schaal-en schelpdieren of vis allergie het risico op een allergische reactie (9).
- Carrageen geïsoleerd uit zeewier: Het verdikkingsmiddelCarrageen kan allergische reacties veroorzaken op voedsel of medicijnen in afwezigheid van andere allergische triggers (3 casussen). Mogelijkse bronnen van Carrageen zijn zuivelproducten, melkalternatieven, eiwitsupplementen, vleesproducten en orale geneesmiddelen (9,10).
Take-home message: Wees voorzichtig met het consumeren van zeewier als je allergisch bent voor schaal- en schelpdieren of vis. Hetzelfde geldt voor het eten van insecten bij een allergie voor schaal-en schelpdieren of huisstofmijt. Bij twijfel neemt u best contact op met uw arts.
Bronnen:
- Pali-Schöll I, Verhoeckx K, Mafra I, Bavaro SL, Clare Mills EN, Monaci L. Allergenic and novel food proteins: State of the art and challenges in the allergenicity assessment. Vol. 84, Trends in Food Science and Technology. Elsevier Ltd; 2019. p. 45–8.
- Fernandez A, Danisman E, Taheri Boroujerdi M, Kazemi S, Moreno FJ, Epstein MM. Research gaps and future needs for allergen prediction in food safety. Vol. 5, Frontiers in Allergy. Frontiers Media SA; 2024.
- Regula P, Hudes G, De Vos G, Jariwala S, Bernstein L, Rosenstreich D, et al. Immediate Hypersensitivity Reactions to Chia Seed Ingestion, a Novel Food Allergy. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2023 Feb;151(2):AB173.
- Turck D, Bohn T, Castenmiller J, De Henauw S, Hirsch-Ernst KI, Maciuk A, et al. Safety of Lemna minor and Lemna gibba whole plant material as a novel food pursuant to Regulation (EU) 2015/2283. EFSA Journal. 2022 Nov 1;20(11).
- Jacobson MF, DePorter J. Self-reported adverse reactions associated with mycoprotein (Quorn-brand) containing foods. Annals of Allergy, Asthma and Immunology. 2018 Jun 1;120(6):626–30.
- Hoff M, Trüeb RM, Ballmer-Weber BK, Vieths S, Wuethrich B. Immediate-type hypersensitivity reaction to ingestion of mycoprotein (Quorn) in a patient allergic to molds caused by acidic ribosomal protein P2. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2003 May 1;111(5):1106–10.
- Ganseman E, Gouwy M, Bullens DMA, Breynaert C, Schrijvers R, Proost P. Reported Cases and Diagnostics of Occupational Insect Allergy: A Systematic Review. Vol. 24, International Journal of Molecular Sciences. MDPI; 2023.
- Bianco M, Ventura G, Calvano CD, Losito I, Cataldi TRI. A new paradigm to search for allergenic proteins in novel foods by integrating proteomics analysis and in silico sequence homology prediction: Focus on spirulina and chlorella microalgae. Talanta. 2022 Apr 1;240.
- James CA, Welham S, Rose P. Edible algae allergenicity – a short report. Vol. 35, Journal of Applied Phycology. Springer Science and Business Media B.V.; 2023. p. 339–52.
- Vakaljan SL, Scheffler SA, Wu V, Ohayon JA. When Milk isn’t the Problem—Carrageenan as a Trigger for Allergic Reactions to Dairy Products. Journal of Allergy and Clinical Immunology. 2019 Feb;143(2):AB73.